بررسی توجه و تمرکز شباهت ها و تفاوت ها

حتما برای شما هم بارها پیش اومده که مطلبی رو بارها خوندید اما حواس پرتی مانع از این شده که مبحثی که خوندید رو کامل یاد بگیرید و به خاطر بسپارید
مهم ترین عاملی که باعث یادگیری میشه ، توجه و در نهایت تمرکز کردن روی مطلب هست.

توجه یعنی چی ؟

یک فرایند شناختی که در آن تمرکز ذهن بر محرک یا محرکهای خاصی از محیط جمع می‌شه و محرکهای محیطی دیگه نادیده گرفته می‌شن
= عملکرد مغز برای تخصیص منابع شناختی برای تمرکز بر اطلاعات

دامنه توجه چیه ؟

توانایی شما برای تمرکز ذهن خود بر روی چیزهایی که از طریق مشاهده دقیق یا گوش دادن دریافت می کنید
( لحظه به لحظه مثل برگشتن با شنیدن صدا یا بلند مدت مثل فیلم دیدن )

چند نوع توجه داریم که باید بررسی شون کنیم :

1.توجه پایدار (Sustained attention):

= توانایی تمرکز روی یک کار خاص برای مدت زمان مستمر بدون اینکه حواس پرت بشه ( بازی کردن یک بازی ویدئویی ، کتاب خواندن )

2.توجه انتخابی (Selective attention):

= توانایی انتخاب از بین محرکهاست. یعنی فرد می تواند از بین محرک های موجود به موردی که می خواهد توجه کند بدون اینکه محرک های دیگر حواسش را پرت کند (گوش دادن به یک دوست در یک مهمانی شلوغ)
می توانید از حواس پرتی هر دو محرک بیرونی (مانند سر و صدا) و محرک داخلی (مانند افکار) جلوگیری کنید.
3.توجه متناوب (Alternating attention) :

= توانایی انعطاف پذیری ذهنی و جابجایی تمرکز بین وظایفی‌ست که نیازهای شناختی مختلفی دارند (خواندن دستور العمل و تهیه وعده غذایی)

4.توجه تقسیم شده یا چند وظیفه‌ای (Divided attention):

= توانایی پردازش دو یا چند پاسخ یا واکنش به طور همزمان به دو یا چند خواسته متفاوت است. ( مکالمه تلفنی هنگام گشت و گذار در اینترنت)

میرسیم به تمرکز ؛
تمرکز یعنی : توانایی توجه کامل و آگاهانه یک فرد به یک مسئله خاص ؛

= توانایی کنترل توجه خود

ذهن ما چطور تمرکز میکند؟

کار اصلی ذهن ما ، تحلیل کردن مسائل و اتفاقات مختلف است.
یکی از کارهایی که هیچوقت مغز از آن دست نمیکشد فکر کردن است.
زمانی که ذهن شما تمام انرژی خود را برای فکر کردن و تحلیل کردن روی یک موضوع، شئ ، فرد یا هر چیز دیگری بگذارد؛ یعنی شما در حال تمرکز کردن هستید.
در این حالت تمام مسائل دیگر نادیده گرفته میشوند و ذهن شما هیچ کاری به چیزهای دیگر ندارد

تفاوت تمرکز و توجه :

ما هنگام تمرکز، می‌خواهیم بدون توجه به هیچ عامل دیگری، فقط روی یک موضوع بمانیم و با تمام توان آن را انجام دهیم اما هنگام توجه، ما می‌خواهیم به یک عامل در کنار دیگر عواملی که در محیط وجود دارند، سهم بیشتری بدهیم.

چرا تمرکز نداریم و حواسمان پرت میشود ؟

1. کمبود خواب و استراحت کافی
2. قرارگرفتن در کنار عوامل حواس پرتی و محیط های شلوغ
3. حل نکردن مشکلات گذشته و فرار کردن از آنها
4. نداشتن برنامه‌ریزی و مدیریت زمان خوب
5. کار کردن در محیط‌های نامرتب
6. تلاش‌های مداوم و بیش از اندازه برای مسائل مختلف
7. نداشتن تغذیه مناسب
8. استفاده از مخدرها و نوشیدنی‌های الکلی
9. پیدا نکردن مشکلات موجود زندگی و بی توجهی به آن‌ها
10. تجربه استرس زیاد و شدید
11. نداشتن مهارت کافی در انجام یک کار

سوال : من میتونم همزمان روی چندتا چیز تمرکز کنم ؟

اگرچه توجه تقسیم شده به عنوان توانایی تمرکز بر دو یا چند محرک یا فعالیت به طور همزمان تصور می شود، اما تمرکز بر روی دو کار متفاوت به طور همزمان غیرممکن است. مغز فقط می تواند یک کار را همزمان انجام دهد
بنابراین شما واقعاً در یک زمان بر “کار” متمرکز نیستید، واقعاً به طور مداوم توجه خود را بین کارها متمایز می کنید. به همین دلیل است که متن نوشتن و رانندگی یا صحبت کردن و رانندگی بسیار دشوار و خطرناک است.

راه‌های افزایش تمرکز و یادگیری

1. ورزش ( ترشح هورمون های مختلف در بدن > کاهش استرس > افزایش بهره وری )
2. مدیتیشن (کاهش استرس + افزایش میزان سلول های خاکستری مغز موثر در قدرت تمرکز و یادگیری )
3. منظم کردن فضای مطالعه و کاهش عوامل حواس پرتی (محیط های شلوغ، پر از دکور و عوامل حواس پرتی، مکان های پر سر و صدا و نامنظم موجب کاهش تمرکز )
4. استراحت بین تایم های مطالعه (خستگی و نداشتن وقت برای فکر کردن به مسائل دیگر، باعث افزایش عدم تمرکز شما در مطالعه میشود ؛ پس استراحتهای کوتاه بین واحدها مهم است )
5. برنامه‌ریزی برای کار و مطالعه (با داشتن برنامه مشخص برای درس ها و آزمون ها ، مغز به هر چیز سر وقت خودش فکر میکنید و نگران وقت نداشتن برای درسها نخواهید بود)
6. تشخیص زمان مناسب برای انجام کارهای مهم و تحصیلی ( مثلا ممکنه کارایی شما در صبح بیشتر باشه ؛ پس درسهای مهم رو توی این زمان بخونید)

7. کنار گذاشتن وسایل الکترونیکی در زمان درس خواندن (یک پیام کوتاه توانایی این را دارد که تا یک ساعت حواس شما را از همه چیز پرت کند. نه تنها گوشی خود را خاموش کنید، بلکه آن را دور از چشم خود هم قرار دهید تا با دیدنش برای استفاده از آن وسوسه نشوید 🙂
8. خواب کافی (نداشتن خواب کافی و استراحت باعث میشود در تمام روز بی حواس و کم تمرکز باشید.)

در نتیجه ، برای رسیدن از توجه به تمرکز ، اول باید به شرایط محیطی عادت کنیم ، بعد توجه کنیم ، مطلب رو بخونیم تا به درک برسیم و بتونیم روش تمرکز کنیم. و البته تمرکز یک مهارت است و همه مهارت‌ها، قابل یادگیری و آموزش!